Η διπλή προδοσία του Αριστοκράτη σύμφωνα με τον Παυσανία (βίντεο)

Από Sissi Panopoulou -
Read the following text in English.     

    Το τέταρτο βιβλίο του έργου Ελλάδος Περιήγησις του Παυσανία είναι αφιερωμένο στη Μεσσηνία. Μεγάλο μέρος διαπραγματεύεται τους Μεσσηνιακούς πολέμους και μεταφέρει ένα κλίμα συνεχούς προσπάθειας αντίστασης των Μεσσηνίων έναντι των Σπαρτατών. Κεντρική ηρωική φιγούρα αποτελεί ο Αριστομένης από την Ανδανία. Καθοριστικό ρόλο στην ήττα των Μεσσηνίων, αποτέλεσε η εξαγορά του στρατηγού και άρχοντα των Αρκάδων, Αριστοκράτη, από τους Σπαρτιάτες. Μικρή αναφορά στην προδοσία γίνεται και στο όγδοο βιβλίο του έργου τα Αρκαδικά. Το βίντεο αποτελεί οπτικοποίηση της μαρτυρίας του Παυσανία.

      Υπενθυμίζουμε ότι η μαρτυρία του Παυσανία περιέχει ανακρίβειες. Ο ίδιος καταγράφει τον δισταγμό του σχετικά με την αξιοπιστία των διαθέσιμων πηγών. Ένας από τους προβληματισμούς σχετίζεται με την χρονολόγηση του Αριστομένη. Τελικά, επιλέγει ως πιο αληθοφανή την τοποθέτησή του στον 2ο Μεσσηνιακό Πόλεμο. Η χρονολόγηση αυτού του πολέμου είναι επίσης υπό διερεύνηση. Η επικρατέστερη άποψη θεωρεί ότι συνέβη κατά το τέλος του 7ου αιώνα π.Χ. Ωστόσο, ο Αριστομένης έχει συνδεθεί και με μία μεταγενέστερη εξέγερση των Μεσσηνίων κατά τον 5ο αιώνα π.Χ.

    Ο θρύλος του Αριστομένη είχε νοσταλγικό και πατριωτικό χαρακτήρα στα χρόνια μετά την απελευθέρωση των Μεσσηνίων και την (επαν)ίδρυση της Μεσσήνης το 369 π.Χ (Cartledge 2015). Οι διηγήσεις σχετικά με τον Μεσσήνιο ήρωα χαρακτηρίζονται από έλλειψη συνάφειας και επαναλήψεις, επειδή προέκυψαν από μικρές αυτοτελείς ιστορίες που αναπτύχθηκαν σε διαφορετικές περιοχές και βάθος χρόνου (Odgen 2004). Το πρόβλημα της χρονολόγησης των εχθροπραξιών μεταξύ των Μεσσηνίων και των Σπαρτιατών εντοπίζεται πολύ πριν τον Παυσανία, σίγουρα στις ελληνιστικές πηγές, ίσως και στις μικροσκελείς κλασικές αναφορές (Christesen 2015).


Βιβλιογραφία

Παυσανίας 4.6.1-5, 4.15.4-4.17.9, 4.22.1-7, 8.5.13, 8.6.1

Cartledge, P. (2015). Aristomenes (1), traditional Messenian hero. Oxford Classical Dictionary.

Christesen, P. (2015). Essay in Brill’s New Jacoby on Myron of Priene. Brills New Jacoby.

Ogden, D. (2004) Aristomenes of Messene: Legends of Sparta's Nemesis, Swansea.